Przechodzenie na dietę roślinną albo choćby adaptowanie fleksitarianizmu jest dobrą okazją, aby zwiększyć swój stan wiedzy na tematy związane z dietą, zdrowiem, produktami spożywczymi.
Przechodzeniu na dietę wegańską, roślinną zwykle przyświeca kilka motywów. Taki sposób odżywiania jest mniej obciążający dla planety niż tradycyjna dieta pod względem emisji CO2, zapotrzebowania na ziemię i wodę. Eliminuje eksploatowanie zwierząt na użytek człowieka. Poza tym dobrze zbilansowana dieta roślinna jest dla większości osób korzystna dla zdrowia na wszystkich etapach życia.
Kuchnia roślinna ma wiele do zaoferowania – setki produktów, które rzadko spotyka się w diecie tradycyjnej w naszej strefie klimatycznej (czyli z wyraźną obecnością mięsa). Wegańskie przepisy czerpią z kuchni z różnych zakątków świata, proponują ciekawe połączenia smakowe i znajdują pomysłowe sposoby na to, by niektóre znane nam dania przygotować w sposób zdrowszy oraz bez użycia produktów odzwierzęcych.
Jedną z grup produktów, do których jesteśmy przywiązani, zwłaszcza w krajach europejskich, jest nabiał. Lubimy kremowość, jaką nabiał nadaje sosom, głęboki smak sera, i jesteśmy zwyczajnie przywiązani do produktów takich jak mleko, jogurt, masło. W naszej kulturze spożywamy je od dzieciństwa i jest na nich oparte wiele tradycyjnych przepisów, takich jak naleśniki, placki czy sosy.
Z drugiej strony zwiększamy naszą wiedzę na temat krzywdzących zwierzęta sposobów masowej produkcji mleka, będącego surowcem do produkcji wszystkich produktów nabiałowych. Wiele osób identyfikuje u siebie problemy z trawieniem nabiału czy alergię na mleko. Zauważamy, że oprócz ludzi żaden inny gatunek nie spożywa nabiału po odstawieniu od piersi, i że mleko to zasadniczo pokarm dla cieląt, które odseparowuje się od krów-matek, by nie wyjadały mleka, do którego prawo roszczą sobie ludzie.
Rezygnacja z nabiału nie oznacza, że musimy pożegnać się z potrawami, do których przygotowania tradycyjnie stosuje się mleko. Ruch weganizmu znalazł na to wiele sposobów – zaczerpnął z różnych kuchni świata pomysły na zastępniki nabiału, zaadoptował istniejące produkty oraz wymyślił i stworzył nowe.
Do typowych i łatwo dostępnych zastępników nabiału należą:
- mleczko kokosowe (z puszki lub kartonu) – można je stosować w zamian za śmietanę, jogurt, czy mascarpone:
- mleka roślinne (sojowe, owsiane, migdałowe, ryżowe, z nerkowców, z grochu):
- tofu, czyli „serek sojowy”:
- zamiast twarogu do pierogów ruskich czy naleśników/zapiekanek ze szpinakiem i twarogiem
- plastry tofu możesz zapiec na pizzy
- z tofu można zrobić twarożek (na słodko lub słono), inne pasty do chleba (np. serek ziołowy, pastę z wędzonego tofu), a nawet tofu-fetę
- na słodko – tofurnik
- a wędzone tofu przypomina w smaku wędzone sery, np. oscypek
Wegańskie sery:
- sery z nerkowców – wykorzystują kremowość i miękkość nerkowców:
- serek do smarowania pieczywa (odpowiedniki popularnych w Polsce białych serków do smarowania)
- twardsze w konsystencji sery do krojenia – możne je kupić (np. marki Wege Siostry albo Endorfiny) albo zrobić samemu (np. ser z nerkowców o smaku wędzonej papryki)
- sery na bazie oleju kokosowego, np. marek Violife czy Bez Deka Mleka:
- sery a la żółte (w tym cheddar)
- serki do smarowania
- a la feta
- wegański parmezan:
- można zrobić domowy z nerkowców (lub migdałów) i płatków drożdżowych
- można używać po prostu samych płatków drożdżowych, które nadają serowej konsystencji i smaku
- albo kupić wegański parmezan np. marki Wege Siostry
Wegański nabiał dostępny w sklepach:
- roślinna śmietana:
- często można ją zastąpić po prostu gęstą częścią mleczka kokosowego
- w sklepach można dostać roślinne śmietany sojowe, kokosowe, owsiane (np. marek Alrpo czy PlantOn)
- roślinne jogurty:
- ostatnio wegańskie jogurty stały się naprawdę popularne i łatwo dostępne w sklepach sieciowych, kupują je nawet osoby, które nie stosują diety wegańskiej
- np. kokosowe od PlantOn, sojowe od Alpro (te są wzbogacane o wapń i witaminę B12, co jest ich cenną cechą), owsiane
- a na rynku pojawiają się też jogurty z: fasoli (Cool Beans) czy z pestek słonecznika (Sunflower Plant Power)
- wegańskie masło:
- można stosować margarynę, a w niektórych przepisach zastępować masło olejem kokosowym
- można kupić osełkę z nerkowców od Wege Siostry albo masło Naturli
- a można też zaszaleć i zrobić domowe masło np. z przepisu MniuMniu, Blendman czy Nicpoń w kuchni
W wegańskiej blogosferze specjalistką od przepisów na wegański nabiał jest Ilona – autorka bloga MniuMniu (który to blog serdecznie Wam polecam). Na jej blogu znajdziecie przepisy m.in. na serek z migdałów, wegański camembert, wegańską mozzarellę, wegańską gorgonzolę, wegańskie fondue czy tofu-fetę. A Ilona wydała nawet e-booka „Smartvegan. Jak żyć bez sera? Przepisy na roślinny nabiał”.
Na Warzywizm.pl znajdziecie mnóstwo przepisów, które kojarzą się z daniami tradycyjnie wykorzystującymi nabiał. Polecam Wam następujące przepisy: makaron z sosem szpinakowym i tofu, makaron z mleczkiem kokosowym i soczewicą, przekąskę jogurtową, kanapki ze szparagami i wegańskim serem.
Z drugiej strony, stosując kuchnię roślinną wcale nie trzeba używać wegańskich zastępników nabiału, kupować pakowanego wegańskiego sera w plastrach czy roślinnego mleka w kartonie. To produkty, które mogą Ci na początku pomóc przejść na weganizm, albo których możesz używać okazjonalnie. Ale istnieje cała masa przepisów, w których nie ma mleka sojowego, jogurtu czy płatków drożdżowych. Zrób ciecierzycę w pomidorach ze szpinakiem, placuszki z czerwonej soczewicy, ryż z warzywami i tofu czy klopsy z ciecierzycy i kukurydzy – wszystkie są roślinne i bez trudno dostępnych czy drogich składników.
